Yumuşak Mercanlar

Yumuşak mercanlar, tüm dünya genelinde tropikal çevrelerde 5 ila 30 metre derinlikte bulunabilir. Yüzeye yakın bu derinlikler, yumuşak mercanların gereksinim duydukları yiyeceği ve oksijeni sağlayan akıntılar için elverişli yerlerdir. Yumuşak mercanlar, çok farklı şekilleri ve kırmızı ve sarıdan turuncu ve mora kadar sergiledikleri renk çeşitliliği ile resif çevrelerinin baskın elemanlarıdır.

Birçok yumuşak mercanın bakımı kolaydır; hızlı gelişim gösterirler ve resif akvaryumlarına yeni başlayanlar için uygun canlılardır. Bir yıl içerisinde iki katı büyüklüğe ve miktara ulaşabilmeleri mümkündür.

Bu canlılar için bir habitat yaratırken, güçlü bir akıntı sağlanmalıdır. Akıntı, kafa motorları veya akıntı motorları ile yaratılabilir; akıntının yönü direkt mercana doğru olmamalı, onun etrafında dolanacak şekilde yapılmalıdır. Tuzluluk 1,025 ve pH 8,3 değerleriyle birlikte, üst seviye bir su kalitesinin sürdürülmesi de şarttır.

Genel filtrasyon gereksinimleri yüksektir ve akvaryumda protein skimmer da kullanılmalıdır. Çok yüksek çıkışlı (VHO) veya kompakt floresanlarla, litre başına 0,5 - 0,75 Watt düşecek şekilde, günde 12 ila 14 saat aydınlatma yapılmalıdır.

Yumuşak mercanlar, sert mercanlardan tentakülleri sayesinde ayırt edilebilir. Yumuşak mercanların sekiz adet, sert mercanların ise altının katları sayısında tentakülü olur. Birkaç istisna dışında, yumuşak mercanların dış iskeleti yoktur ve çoğunun dokularında çok sayıda küçük dikenler bulunur.

Yumuşak mercanlar koloniler hâlinde yaşar ve temel bir polipten (içi boş silindir) meydana gelirler. Polip, vücudu boyunca su sirkülasyonunu sağlayan saç benzeri kamçılarla donanmıştır. Ayrıca bu kamçılar, içine kapandıktan sonra polipin tekrar şişmesine yardımcı olur.

Vücudu, bir bağ doku katmanı ile bir arada tutulan iç ve dış katmanlardan oluşur. İç katmanda sindirim hücreleri yer alır ve bağ doku, deformasyonlara karşı sağlamlık ve direnç sağlar.

Zaman zaman yüksek akıntılara maruz kalma durumlarında bağ doku, kalsiyum karbonattan oluşan dikenlerden yardım alır.

Yumuşak mercanlar ayrıca kendileri için güvenilir bir yaşam alanı karşılığında mercana yiyecek sağlayan dinoflagellat alglerle (zooxanthellae) simbiyotik bir ilişki hâlindedir. Birçok mercan suda zooplankton (hayvansal plankton) ile beslenir. Zooplankton, tentaküller aracılığıyla yakalanır ve sindirim için direkt mideye gidecek şekilde ağza alınır.

Zooxanthellae ile ilişki kurmayan yumuşak mercanlar zaman zaman omurgasızlar için üretilmiş olan ek mikro yemlerle beslenmelidir. Zooxanthellae ile ilişki kurmuş mercanlar ise dikenlerinin parlak görünümleriyle birlikte daha kahverengimsi renkte olur.

Yumuşak mercanlar bölgecidir ve etraflarındaki hayvanların gelişimlerini durduran zehirli kimyasal bileşikler salgılayarak bölgelerini savunacaklardır. Sivri dikenlerinin yanı sıra bu zehirler de onları balık ve kabuklu hayvanlar gibi avcılardan korur.

Temel risk muhtemelen salyangozlardır; sadece dış deri üzerine küçük bir delik bırakarak, mercanı içeriden dışarıya doğru yemek üzere kendilerini polipin içerisine gömebilirler.

Yumuşak mercanlar, tabanlarını uzatmak suretiyle yavaşça hareket etme yeteneğine sahiptir. Zehirlerini kullanarak gidecekleri yolu temizlerler ve arkalarında tahrip edilmiş beyaz bir yol bırakırlar. Kendilerine güvenli ve sağlıklı bir yer bulduklarında, hareket etme eğiliminde pek olmazlar.

Koloniler hâlinde yaşarlar ve en yaygın görülen üreme biçimleri, bölünüp kendilerinin minyatür bir kopyasını oluşturma şeklinde sergiledikleri eşeysiz üremedir; bu sürece “tomurcuklanma” adı verilir. Kopan parça da zemine tutunup yeni bir koloni oluşturacaktır.

Diğer yumuşak mercanlar ise yumurtlar. Polipler hem erkek hem dişi anatomisine sahip olduğundan, bazıları sperm bırakır ve diğerleri döllenen yumurtaları muhafaza eder.

Larvalar, kuluçkadan çıktıktan sonra, yurt edinmek ve yeni bir koloni kurmak için akıntıyla sürüklenecektir.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: algone.com